Alfredo Jaar is een kunstenaar van Chileense komaf. Hij verwierf bekendheid door zijn Rwanda-project naar aanleiding van de genocide in 1994. Ik zag recent één van de onderdelen van dit project in het FoMu in Antwerpen.
Untitled toont zeventien covers van Newsweek zoals gepubliceerd tijdens de genocide in Rwanda.
Terzijde van elke Newsweek voorpagina laat Alfredo Jaar zien wat er intussen in Rwanda plaatsvindt. Korte zakelijke berichten die wijzen op een ongekend menselijk drama van steeds grotere omvang.
Het begint op 6 april met het neerhalen van het vliegtuig met daarin de presidenten van Rwanda en Burundi.
In de daarop volgende week vallen er al 25.000 slachtoffers in Kigali. Een week later reduceert de VN zijn vredesmacht en loopt het dodental op tot 50.000. Weer een week later zijn er al 1,3 miljoen Rwandezen op de vlucht terwijl het dodental verder oploopt tot 100.000. In de daarop volgende week vluchten honderdduizenden naar buurlanden en stijgt het aantal doden verder tot 200.000. Weer een week later neemt de VN een resolutie aan die interventie autoriseert. Intussen drijven meer dan 30.000 lichamen in de Kagera, de rivier die de grens tussen Rwanda en Tanzania vormt.
En zo gaat het week na week door. Schrijnend zijn de meningsverschillen binnen de VN over de vraag wie het militair materieel moet leveren. Over wie de kosten van de zwaar bewapende voertuigen moet dragen. En elke week stijgt het dodental verder, totdat er zeventien weken later 1 miljoen doden zijn gevallen.
De covers van Newsweek gaan intussen over “een magische pil die beter is dan vitamine”. Over “mannen, vrouwen en computers” en de “kruistocht tegen het morele verval van Amerika”. En niet te vergeten over voetbal, over de planeet Mars, over de markt en natuurlijk over O.J. Simpson en nog veel meer. Maar niet over Rwanda. Zeventien weken lang negeert de Newsweek op zijn cover de genocide. Tot op 1 augustus Newsweek zijn cover eindelijk aan Rwanda wijdt: “Hell on earth”.
Het is een pijnlijk actuele confrontatie met onmacht en onverschilligheid. Het aantal vluchtelingen in en buiten Syrië is het hoogste sinds Rwanda. En het aantal doden loopt gestaag verder op, elke maand komen er 7.000 bij. Een einde van het escalerende conflict is niet in zicht. De VN is niet meer in staat het aantal doden te tellen.
Hell on earth. Syrië haalt nog af en toe de covers van kranten en opiniebladen. De politiek werkt aan een vredesconferentie. Maar onmacht en onverschilligheid voeren de boventoon. Hoe zal de geschiedenis daarover oordelen?