Een niet te stillen verlangen

De iconische beelden van de tank-man op het Plein van de Hemelse Vrede in Peking. Wie herkent ze niet? Dertig jaar geleden sloeg de Chinese regering de opstand van studenten met geweld neer. De tank-man hield een kolonne tanks tegen. Voor even. Die kleine man in zijn witte overhemd. Met twee boodschappentasjes, op dat lege plein, pal tegenover tanks. Dat beeld staat in ons collectieve geheugen gegrift. Als een krachtige verbeelding van het verlangen naar vrijheid.

In dezelfde week waarin de wereld stil stond bij dit met geweld gesmoorde verlangen zagen we opnieuw gewelddadige tafrelen op de pleinen en straten van Khartoum. Het vreedzaam protest in Soedan duurt al maanden. Het verlangen naar vrijheid verdreef een dictator, dertig jaar nadat hij de macht greep. Maar de militaire machthebbers in Soedan willen hun belangen niet zomaar opgeven. Paramilitaire eenheden dreven schietend en verkrachtend het vreedzame protest uiteen. Voor even. Wat blijft is het beeld van die jonge vrouw die op een autodak demonstranten toespreekt. Ook dat beeld is in ons geheugen geprent.

Het verhaal van mensen die opstaan voor vrede en vrijheid lijkt een verhaal van valse hoop en onmogelijk verlangen. De logica van het geweld lijkt het steeds weer te winnen van het verlangen naar vrijheid en vrede. Maar dat is niet de essentie en niet de uitkomst van dat verhaal. De essentie ligt in de verbondenheid van mensen met elkaar en met de samenleving. In de waardigheid van mensen die aan het licht komt. In de hardnekkigheid van dat verlangen naar vrijheid, naar recht en vrede

En de uitkomst? Het zou te makkelijk zijn om te denken dat het altijd goed afloopt. Maar uit de geschiedenis dringt zich een niet te ontkennen werkelijkheid op: repressie versterkt enkel de kracht en verbondenheid van mensen die onderdrukt en uitgesloten zijn. En hun samengebalde verlangen naar een vreedzame inclusieve samenleving kan dictators verdrijven, muren doen tuimelen, vrede laten uitbreken.

Dictators zouden het wel willen maar het verlangen naar vrede is niet te stillen. Er komt altijd een dag waarop het verlangen naar recht en vrede sterker blijkt dan de angst voor repressie en geweld. Machthebbers weten dat maar al te goed. Met man en macht proberen ze angstvallig het aanbreken van die dag, van die nieuwe tijd te voorkomen. Maar die dag is al begonnen, de nieuwe tijd zal onvermijdelijk aanbreken. Ook in Soedan. En ja, ook in China.