PAX werkt aan vrede. We doen dat o.a. in Afrika en het Midden-Oosten. In landen als Zuid-Soedan, Irak en Syrië waar samenlevingen verscheurd zijn door oorlogsgeweld. Samen met mensen die verlangen naar vreedzaam en menswaardig samenleven.
Hoe verschillend oorlogen ook zijn, bijna altijd spelen ongelijkheid en identiteit een rol. Vaak is er sprake van grote ongelijkheid. Rijkdom, invloed en toekomstkansen zijn onrechtvaardig verdeeld. Vaak zijn er ook verschillen in identiteit. Mensen zijn verdeeld geraakt door verschillen in religieuze overtuiging, etnische achtergrond en regionale afkomst. Er zijn ook steeds weer politieke leiders. Ze beloven de ongelijkheid aan te pakken maar wakkeren verdeeldheid aan om hun eigen macht te vergroten.
In zijn meest extreme vorm kan het zaaien van verdeeldheid ontsporen in geweld. De eerste stap is het verdelen van samenlevingen in ‘wij’ en ‘zij’. Mensen zijn daar gevoelig voor. We hebben nu eenmaal de behoefte deel uit te maken van een groep met een gemeenschappelijke identiteit. Maar het wordt een probleem als deze groepsidentiteit geprofileerd wordt door tegenstellingen aan te scherpen. En het wordt gevaarlijk als de groep de ‘ander’ ziet als vijand, als belichaming van het kwaad. Als de ander wordt weggezet als een paria die eigenlijk niet thuishoort in de gemeenschap, die maar beter kan vertrekken. Dit indelen van mensen in ‘wij’ en ‘zij’ kan uiteindelijk ook leiden tot het de-humaniseren van mensen. Mensen worden dan gezien als beesten, ziekten of rampen die we niet alleen moeten weren maar ook moeten verdrijven. Het zijn deze patronen die overal ter wereld hebben geleid tot onderdrukking en geweld.
Ook in Nederland is er sprake van ongelijke kansen voor mensen. En ook hier beloven politieke leiders de ongelijkheid aan te pakken. Daar is niks mis mee zolang zij geen verdeeldheid zaaien. Zolang zij onze samenleving niet verdelen in ‘wij’ en ‘zij’, in mensen die hier thuishoren en mensen die er niet bij horen of niet welkom zijn enkel omdat zij een andere afkomst, religie of geaardheid hebben.
In Nederland zijn er gelukkig wetten en regels die ontsporing van het misbruik van identiteit moeten voorkomen. Er zijn wetten die de rechten van minderheden moeten beschermen en discriminatie en de-humanisering van mensen moeten voorkomen. Het is belangrijk om deze normen en regels samen te respecteren en te beschermen. Dat is niet enkel een taak van de politiek maar ook een verantwoordelijkheid voor ons als burgers.
Gelukkig zijn er niet alleen verdelende krachten. Er zijn ook verbindende krachten. Mensen die verlangen naar een menswaardig bestaan. Mensen die het ideaal van vreedzaam samenleven delen. Sommigen van deze mensen vormen samen met PAX een ‘Ambassade van Vrede’. www.vredesweek.nl geeft een overzicht van deze lokale initiatieven, waarbij soms ook moskeebesturen betrokken zijn. Dat verlangen naar een menswaardig bestaan, dat ideaal van vrede verbindt mensen. Daarom werkt PAX niet alleen samen met christenen maar ook met moslims en met alle mensen die het ideaal van vrede delen. Die beseffen dat elk mens recht heeft op een menswaardig bestaan.
Die verbindende krachten blijken uiteindelijk altijd sterker dan de verdelende krachten. Als we zelf verantwoordelijkheid nemen en samen met anderen ons inzetten voor een menswaardig en vreedzaam bestaan kan er echt iets veranderen. Juist in deze tijd die ons confronteert met verdeeldheid en geweld moeten we een waarheid ontdekken. Een waarheid waarvan we ons niet altijd bewust zijn. Wij hebben altijd een keuze. Ieder van ons – hoe onbekend en machteloos ook – kan de menselijke waardigheid redden. Maar, alleen als ik, alleen als jij, als wij allen besluiten in actie te komen zal er iets veranderen in de wereld. In onze eigen samenleving die wij samen vormen en waarvoor we samen verantwoordelijk zijn. Een eerste stap is om op 15 maart te gaan stemmen. Op een partij die verbindt en niet verdeelt.
[Gepubliceerd in de Nieuwsbrief van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland 15 maart 2017]