Regeringsleiders stonden deze week stil bij het begin van de Eerste Wereldoorlog op 4 augustus 1914. De vijanden van toen kwamen een eeuw later in vrede bijeen om de kosten van oorlog te herdenken. Er was niet enkel aandacht voor de moed en waardigheid van de soldaten maar ook voor de gruwelijkheid en barbarij van de oorlog.
In Londen wees de vredesbeweging er tijdens een herdenking op dat “de route naar oorlog vooraf niet vastlag, steeds waren er keuzes en verschillende mogelijke opties om de oorlog te beëindigen.”
Een eeuw na het begin van de Eerste Wereldoorlog kwam er eindelijk een (tijdelijk) einde aan het gruwelijke en barbaarse geweld in Gaza. Er is echter nog geen enkel uitzicht dat de vijanden ooit bijeenkomen zullen komen om de kosten van de oorlog te herdenken. Vooralsnog prijzen politieke leiders in Israël en Gaza hun soldaten en strijders. Maar de kosten van de oorlog zijn onverdraaglijk hoog. Ruim 1.800 slachtoffers, waarvan het merendeel burgers. En verder: 9.000 gewonden, 10.000 huizen verwoest, één op de vier Gazanen ontheemd. Internationaal onderzoek naar oorlogsmisdaden door Hamas en door het Israëlisch leger is nu onvermijdelijk. De daders mogen niet ongestraft blijven en de slachtoffers hebben recht op genoegdoening.
Ook deze oorlog was niet onvermijdelijk, de route naar geweld in Gaza lag niet vast. Er zijn verkeerde keuzes gemaakt. En opties om deze oorlog te voorkomen en te beëindigen zijn gesaboteerd.
De Israëlisch regering is deze oorlog gestart en heeft daarmee opnieuw zijn politieke kortzichtigheid bewezen. Want Israël heeft deze oorlog op alle fronten verloren. Israël heeft zich de woede van de Secretaris-Generaal van de VN op de hals gehaald door flagrante en onaanvaardbare schendingen van het internationaal humanitair recht. Israël heeft zich politiek verder geïsoleerd, zoals bleek uit de ongekend felle kritiek door de Amerikaanse president en zijn door Israel afgeluisterde minister van Buitenlandse Zaken. De kritiek op de Israëlische regering manifesteert zich helaas ook in uitingen van verwerpelijk anti-semitisme.
Het is lang geleden dat zoveel Israëlische militairen zijn omgekomen. Dat wijst op een pijnlijke onderschatting. De Israëlische geheime dienst heeft bovendien opzichtig gefaald door miskenning van het gevaar van de tunnels. En de oorlog heeft Hamas een unieke kans gegeven zijn blazoen weer wat op te poetsen.
Natuurlijk heeft de Israëlische regering het recht en de plicht zijn burgers te beschermen. Maar het beroep op zelfverdediging overtuigt niet zolang dezelfde Israëlische regering elke politieke oplossing die Israël duurzame veiligheid biedt, doelbewust saboteert. Israël wilde met deze oorlog de raketten en tunnels uit Gaza stoppen. Maar het wilde vooral de Palestijnse eenheidsregering ondermijnen en een politieke oplossing van het conflict blokkeren. Het geweld is niet bedoeld om het conflict op te lossen maar om het in stand te houden.
En precies daar zit de kapitale denkfout in Jeruzalem. Voortzetting van het conflict zal op den duur het voortbestaan van Israël als joodse democratische staat ondermijnen. De morele grondslagen van deze staat zullen door de voortdurende bezetting en het disproportionele en non-discriminatoire geweld worden aangetast. Extremistische tendensen zullen meer en meer invloed krijgen en de weg naar vrede definitief afsluiten.
De kans dat politieke leiders in 2048, een eeuw na de start van het Israëlisch-Palestijnse conflict, bijeen komen om de kosten van de oorlog te herdenken wordt kleiner en kleiner. De kosten van de oorlog zijn hoog. De humanitaire kosten zijn nu vooral zichtbaar in Gaza. Maar de politieke kosten voor Israël lopen gestaag op en zullen op den duur even ondraaglijk als onhoudbaar zijn.
De volgende oorlog in Gaza lijkt onvermijdelijk maar de route naar die oorlog ligt niet vast. Er zijn keuzes mogelijk en een oplossing is beschikbaar.