Richard Holbrooke beschrijft in To end a war hoe moeizaam de onderhandelingen over beëindiging van de oorlog in Bosnië op gang komen. Het begint met de napkin shuttle, diplomatie op servet. Zes keer pendelt Holbrooke op en neer tussen de Servische en Bosnische president. Ze zitten aan aparte tafels in hetzelfde restaurant. Dat is al heel wat. Uiteindelijke komen ze een op een servet getekende corridor overeen tussen Sarajevo en het belegerde Gorazde.
In Genève zijn de onderhandelingen tussen de regering van Assad en de Syrische oppositie gestart. De vooruitzichten zijn weinig hoopgevend. Op een spotprent over de onderhandelingen in Genève meldt een vredesduif zich bij de vredesconferentie. Bij de ingang zien we de ruziënde deelnemers, een radeloze John Kerry en een woedende Iraanse diplomaat. “Ik zie u niet op de gastenlijst staan” krijgt de vredesduif te horen.
Na de Koude Oorlog eindigen steeds meer oorlogen niet op het slagveld maar aan de onderhandelingstafel. Door het wegvallen van de steun van de twee supermachten blijken conflictpartijen te zwak voor het behalen van een overwinning op het slagveld. Tijdens de Koude Oorlog eindigden nog 75-100% van de oorlogen door een militaire overwinning. Na de Koude Oorlog eindigt 41% van de gewapende conflicten door onderhandelingen en 20% door een staakt het vuren.
Hoe zal dat met Syrië gaan? In Syrië bestrijden Assad en een verdeelde oppositie elkaar met steun van Amerika en Rusland en vele andere landen, zoals ten tijde van de Koude Oorlog. Maar alle conflictpartijen lijken te zwak voor een militaire overwinning, te sterk voor een militaire nederlaag en te verdeeld voor een onderhandelingsresultaat.
De internationale gemeenschap heeft drie mogelijkheden. Onderhandelen totdat er een vrede bereikt wordt die niet rechtvaardig is maar meer gerechtvaardigd dan voortzetting van de oorlog. Interveniëren met het doel burgers enigszins te beschermen tegen de meest ernstige internationale misdrijven. Of met een mengeling van onmacht en onverschilligheid handenwringend afwachten hoe de strijd verder zal verlopen.
Jammer dat Holbrooke inmiddels is overleden. Misschien had deze bulldozer iets kunnen bereiken. Een humanitaire corridor zou een hoopgevend eerste resultaat zijn. Holbrooke zou met zijn vuist op tafel slaan. “Waarom is er wel een corridor voor de afvoer van chemische wapens en geen corridor voor de aanvoer van humanitaire hulp!”